Welke moleculaire mechanismen veroorzaken erfelijke vormen van parkinson?
Studie: Welke moleculaire mechanismen veroorzaken erfelijke vormen van parkinson?
Onderzoeker: dr. Wim Mandemakers (Erasmus MC)
Looptijd: 4 jaar
Subsidie: € 326.000,00
Wat is het doel van het onderzoek?
“Het belangrijkste doel van ons onderzoek is het in kaart brengen van de moleculaire mechanismen die erfelijke vormen van de ziekte van Parkinson veroorzaken. Wat zijn de gevolgen van deze genmutaties en waarom leiden juist deze mutaties tot het afsterven van de dopamine neuronen in de hersenen? Wat is het mechanisme? Dat proberen wij te ontrafelen. In onze nieuwste studie gebruiken we geavanceerde celkweeksystemen. We kunnen nu bijvoorbeeld met huid of bloedcellen, die vrijwillig zijn afgestaan door donoren met de ziekte van Parkinson, met speciale technieken kleine bolletjes hersenen laten groeien, ook wel organoïden genoemd. Qua structuur en opbouw komen deze erg overeen met de echte hersenen. De kracht van organoïden is dat je de ontwikkeling van dopamine neuronen kunt volgen in een omgeving net zoals in de hersenen van de donoren zelf. Zo kun je dus ook mogelijk het ontstaan van de ziekte volgen. Dat levert meer informatie op, bijvoorbeeld over de rol van een genmutatie in het ontstaan van de ziekte van Parkinson nog voordat de dopamine neuronen afsterven.”
Waarom is het onderzoek waardevol?
“Het is uniek dat we dankzij de hulp van de donoren met parkinson een modelsysteem van menselijk materiaal kunnen maken. Hoewel genetische afwijkingen maar in een klein aantal individuen met de parkinson voorkomen, geeft ons onderzoek belangrijke aanwijzingen om heel specifiek te kijken naar afwijkingen in cellen die mogelijk ook een belangrijke rol spelen in andere, meer algemene niet erfelijke vormen van de ziekte van Parkinson.”
Waarom is fundamenteel onderzoek zo belangrijk?
“Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek is ontzettend belangrijk omdat we hiermee onder andere de genetische oorzaken van de ziekte van Parkinson in kaart kunnen brengen. Dat biedt mogelijkheden voor de ontwikkeling van een gerichte therapie om een genezing te vinden voor parkinson, om de ziekte af te remmen of te voorkomen.”
Welke ontwikkelingen verwacht je rond parkinsononderzoek?
“Dankzij de constante innovatie in fundamenteel onderzoek is het sinds kort ook mogelijk om de expressie van alle genen per individuele hersencel op elk moment van het ziekteproces te bepalen. Hierdoor worden de ziekteprocessen met nog meer detail in kaart gebracht, wat nog meer mogelijkheden zal bieden voor therapieontwikkeling. Daarnaast zijn er ook veelbelovende ontdekkingen gedaan op het gebied van biomarkers. Dat biedt mogelijkheden om de ziekte van Parkinson in een steeds vroeger stadium vast te stellen, waardoor de ziekte eerder kan worden behandeld. Er zijn de afgelopen jaren ook medicijnen ontwikkeld die in de nabije toekomst getest worden in clinical trials die gebaseerd zijn op fundamenteel onderzoek naar genetische vormen van de ziekte van Parkinson. Tevens zal het fundamentele onderzoek aanknopingspunten geven voor mogelijke preventieve maatregelen om het ontstaan van de ziekte van Parkinson te voorkomen. Bij al deze ontwikkelingen zal het gebruik van artificial intelligence (AI) een grote rol gaan spelen. Deze nieuwe ontwikkelingen tonen aan dat fundamenteel onderzoek de belangrijkste manier is om een genezing te vinden voor parkinson, of om de ziekte uiteindelijk te voorkomen dankzij financiële steun van donateurs.”
